KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLER BASIN AÇIKLAMASI
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Recep Altepe’nin Başkanı olduğu Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği’nin 10. Yıl Konferansı, 10-12 Eylül 2014 tarihlerinde ‘Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği’ temasıyla Kırşehir’de düzenlenmektedir. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği’nin küresel Isınma sorununu ele alan böyle bir toplantıyı düzenlemesi tarafımızdan memnuniyetle karşılanmıştır.
Ancak, ‘Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği’ temasıyla bir konferans düzenleyen Birliğin Başkanı Sayın Recep Altepe’nin, Bursa’nın göbeğinde kurulacak olan DOSAB kömürlü termik santralini desteklemesi şaşırtıcıdır.
Sanayileşmenin başlamasından bu yana, çoğunlukla karbon dioksitten oluşan endüstrinin yol açtığı sera gazlarının artan emisyonları nedeniyle yerkürenin enerji dengesi değişmektedir. Son iki yüz yıldan bu yana karbon dioksit birikiminden dolayı, atmosferde hapsolan kızılötesi radyasyon miktarı artmıştır. Bu artış aynı zamanda küresel sıcaklık artışı ile birlikte iklim değişikliklerine de yol açmaktadır.
Karbon kirliliği iklim değişikliğine yol açan en önemli etmenlerden birisidir; küresel ısınmayı artırır, deniz seviyesini artırır, hava ve yağış rejimlerinde değişikliğe yol açar, ekosistemde, habitatta ve tür çeşitliliğinde değişime yol açar. Bu değişimler dünyanın her yerinde insanların sağlığını ve refahını tehdit etmektedir.
Halk sağlığı açısından risk içeren bu değişimlerin yol açtığı temel sorunlar; daha fazla sıcak dalgası ve kuraklık gözlenmesi, özellikle kentlerde duman artışı ve ozon kirliliğindeki artış, kasırga, aşırı yağış ve sel gibi uç iklim olaylarının görülme sıklığındaki artış, Lyme hastalığı ve Batı Nil virüsü gibi hastalıkları yayabilen kene ve sivrisineklerde gözlenen artıştır. İklim değişikliğinin yol açtığı sağlık sorunları nedeniyle çocuklar, yaşlılar, kalp ve akciğer hastaları ile yoksul ve dezavantajlı kesimler daha büyük bir risk altındadır.
Kömür, dünya üzerinde en büyük kirlilik yaratan enerji kaynağı ve küresel karbondioksit (CO2) emisyonlarının tek başına en büyük sorumlusudur. Tüm dünyada her yıl kömürlü termik santraller 11 milyar ton CO2 salımına neden olmaktadır. Eğer yeni termik santral planları aynen devam ederse kömür kaynaklı CO2 salımları 2030 yılına kadar %60 oranında artış gösterecektir. Türkiye’de ise yapıldıkları takdirde ülkenin salımlarını bir kaç yılda yarı yarıya artıracak oranda termik santral planı mevcuttur.
Kömürlü termik santraller, kömürün yakılmasından kaynaklanan yüksek miktarda hava kirleticisini havaya salmalarının yanı sıra, yüksek miktarda karbon dioksit salınımına da yol açarlar.
Kömürlü termik santraller, santral çevresinde yaşayanlarda rahatsızlanmaya, hastalanmaya ve ölümlere yol açan doğrudan sağlık etkilerinin yanında, küresel ısınma ve iklim değişikliklerine katkıları nedeniyle yaralanma, hastalanma ve ölümler gibi dolaylı sağlık etkilerinin oluşmasına da katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle, başta ABD ve Avrupa Birliği olmak üzere gelişmiş ülkeler kömürlü termik santraller ile ilgili önlemler almaya başlamış durumdadır.
ABD Başkanı Barack Obama, küresel ısınma sorununa yol açan karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltmak amacıyla, termik santrallere yeni işleyiş kuralları getirecek bir plan açıklayacağını Haziran 2014’te duyurmuştur. Obama'nın açıklayacağı planın, ülkedeki 1600 termik santralin yarattığı karbon kirliliğini, 2030 yılına kadar yüzde 30 oranında azaltmasını hedeflediği belirtilmektedir.
Obama’nın termik santrallerden kaynaklanan kirliliğe karşı yürüttüğü mücadele ABD’nin en yüksek mahkemesi tarafından da Nisan 2014’te onaylanmıştır. Bu onay, Obama yönetiminin küresel ısınma ve karbon salınımlarının azaltılmasına karşı verdiği mücadelenin en büyük kazancı olarak nitelendirilmektedir.
Avrupa Birliği kömürlü termik santrallerin hem doğrudan sağlık etkilerini, hem de iklim değişikliği ile ilgili dolaylı etkilerini yakından izlemektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde kömürlü termik santrallerden elektrik üretimi giderek düşürülmektedir; 1990’da %39 olan kömürlü termik santrallerin toplam elektrik üretimi içerisindeki payı 2010’da %24’e düşmüştür.
Kömürlü termik santrallerin sınırlandırılmasıyla ilgili bir diğer önemli haber Çin’den gelmiştir. Pekin Belediye Çevre Koruma Bürosu’nun açıklamasına göre, Pekin’de 2020 sonuna kadar altı ana bölgede kömür kullanımının yasaklanması kararlaştırılmıştır. Bu, Çin’in başkentinde hava kirliliğine karşı yürütülen mücadelede en önemli kararlardan birini oluşturmaktadır. Söz konusu ilçeler, kömür ve kömür ile ilişkili ürünleri kullanmayı bırakacak, aynı zamanda kömür santralleri ve kömür tesisleri de kapatılacaktır.
Ekim 2011’de aralarında tıp birlikleri, tıbbi araştırma enstitüleri ve halk sağlığı kurumları da bulunan 500’ün üzerinde akademisyen ve uzmandan oluşan büyük bir grup, hükümetlere sağlık üzerine en zararlı etkileri olduğu bilinen linyitle çalışanlar başta olmak üzere aşamalı olarak kömürlü termik santrallerden vaz geçmeleri çağrısında bulunmuştur.
Hal böyleyken, ülkemizde ve Bursa’da yeni kömürlü termik santrallerin kurulmaya çalışılması kabul edilemez.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Recep Altepe’yi, başkanı olduğu Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği’nin misyonu ve Dünya Sağlık Örgütü’nün hava kirliliği ile ilgili kararlarına dayalı olarak Bursa’da kurulması için girişimde bulunulan DOSAB kömürlü termik santralına karşı çıkmaya çağırıyoruz.
Aksi halde, Sayın Altepe’nin Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Başkanlığından istifa etmesini beklediğimizi kamuoyu ile paylaşıyoruz.
Bursa Tabip Odası Yönetim Kurulu
